| Loại sách | Chính trị - Lịch sử - Địa Lý - Lịch sử Việt Nam |
| Tác giả | Dinh Đức Hầu Vũ Thế Dinh - Nguyễn Khắc Thuần dịch. |
| Người dịch | Nguyễn Khắc Thuần. |
| Số trang | 353 |
| Kích cỡ | Đang cập nhật |
| Nhà xuất bản | Giáo dục Việt nam |
| Tìm theo vần | M |
| Hình thức bìa | Bìa mềm |
| Nội dung tóm tắt |
LỜI ĐỀ TỰA CỦA GIÁO SƯ – NHÀ GIÁO NHÂN DÂN ANH HÙNG LAO ĐỘNG TRẦN VĂN GIÀU
Muốn tường tận công phu dựng nước và giữ nước lâu dài của một dân tộc thì không có gì hay bằng đọc quốc sử. Muốn biết rõ thế thứ tông chi của mỗi dòng họ thì không có gì hay bằng đọc gia phả. Gia phả chính là sử riêng của mỗi tông tộc vậy.
Cho nên, phàm đã là con dân thì ai ai cũng cần phải biết quốc sử và gia phả, tức là chẳng những phải biết cội nguồn chung của cả dân tộc mà còn phải biết gốc tích dòng giống tổ tiên của chính mình. Đó là tri thức và đó cũng chính là đạo đức làm người. Thời nào cũng thế.
Một bộ quốc sử, dù có đồ sộ đến bao nhiêu và dù được biên soạn bởi một đội ngũ các sử gia giàu tài năng và tâm huyết như thế nào thì cũng không sao có thể chuyển tải hết những nội dung vốn dĩ vô cùng phong phú của đất nước từ cổ chí kim. Muốn biết sâu hơn về một lĩnh vực hay một vấn đề cụ thể nào đó, người ta phải cất công tìm thêm nhiều nguồn tư liệu khác, trong đó có gia phả.
Không ai có thể phủ nhận được rằng, ở đâu cũng đều có những dòng họ thật đặc biệt. Tuy mức độ cao thấp, nhiều ít rất khác nhau nhưng các dòng họ đó thường có những ảnh hưởng không nhỏ tới vận nước. Họ Mạc ở Hà Tiên là một trong những dòng họ như vậy.
Thời Mạc Cửu (1655–1735), họ Mạc đã có công trong việc tổ chức khai khẩn Hà Tiên (vùng đất nay tương ứng với các tỉnh Kiên Giang, Bạc Liêu và Cà Mau) ; cũng thời Mạc Cửu, họ Mạc đã dâng đất Hà Tiên cho chúa Nguyễn Phúc Chu (1691–1725), biến Hà Tiên thành một bộ phận lãnh thổ thiêng liêng của nước ta.
Dưới thời Mạc Thiên Tích (1706 –1780), họ Mạc đã có công lập nên Chiêu Anh Các – Tao Đàn đầu tiên và lớn nhất của xứ Đàng Trong, khiến cho đến cả những bậc đại khoa nho học nổi tiếng khắt khe như Bảng nhãn Lê Quý Đôn (1726 –1784) cũng phải trịnh trọng hạ bút mà viết lời khen rằng: "Không thể bảo rằng ở hải ngoại xa xôi là không có văn chương vậy.". Từ thời Mạc Thiên Tích, văn mạch phương Nam được khơi dậy để rồi nhanh chóng hội nhập với văn mạch cả nước. Cũng từ thời Mạc Thiên Tích, đất nước bao phen nổi phong ba, thù trong và giặc ngoài liên tục đe doạ vận mệnh của dân tộc. Hành trạng và phép ứng xử của phần lớn các thành viên họ Mạc ở Hà Tiên tất nhiên là có không ít những điều khiến cho hậu thế chẳng dễ gì tán thành. Nhưng, họ Mạc là họ Mạc, giữa thế thái riêng ấy, họ có lập trường riêng và có cách nhìn thời cuộc cũng rất riêng… Ai trong chúng ta cũng đều hoàn toàn có quyền đánh giá họ Mạc theo hệ thống những tiêu chí của mình, nhưng điều quan trọng là đừng bao giờ quên rằng, thuở ấy ở Hà Tiên có họ Mạc. Bởi nhiều lí do khác nhau, họ Mạc ở Hà Tiên bị mất mát quá lớn. Tuy giờ đây không còn là một cự tộc nữa nhưng họ Mạc đã để lại không ít chứng tích vàng son của một thời thịnh đạt.
Một thành viên có vị trí khá đặc biệt của dòng họ này là Dinh Đức Hầu Vũ Thế Dinh (con nuôi của Mạc Thiên Tích) đã cất công biên soạn và để lại cho hậu thế chúng ta một bộ gia phả rất quý: Mạc thị gia phả (tên đầy đủ là Hà Tiên trấn – hiệp trấn – Mạc thị gia phả). Đây là bộ gia phả cổ nhất của Nam Bộ mà hiện nay chúng ta còn lưu giữ được với nhiều văn bản chép tay khác nhau.
Trước đây, một số nhà nghiên cứu về lịch sử trung đại Việt Nam cũng đã tham khảo nguyên bản chữ Hán chép tay để khai thác các sử liệu quan trọng của bộ gia phả này, thậm chí là cũng đã có người bước đầu tiến hành dịch ra Việt ngữ. Tuy nhiên, nếu nói một bản dịch bộ Mạc thị gia phả thật đầy đủ với những chú giải công phu, nghiêm túc và rõ ràng thì đây là lần đầu tiên.
Đọc Mạc thị gia phả, chúng ta sẽ có thêm khá nhiều những thông tin lí thú để hiểu đúng hơn về họ Mạc và đất Hà Tiên nói riêng, về một bộ phận quan trọng của lãnh thổ xứ Đàng Trong ở các thế kỉ XVII và XVIII nói chung. Vì thế, chúng ta cũng có thể nói rằng Mạc thị gia phả là bộ sử giản lược về Nam Bộ nói riêng và xứ Đàng Trong nói chung.
Là một trong những người có vốn Hán học khá vững vàng, suốt mấy chục năm qua, nhà sử học Nguyễn Khắc Thuần đã cần mẫn khai thác kho thư tịch cổ của cả Việt Nam lẫn Trung Quốc để tiến hành biên soạn nhiều công trình khảo cứu khác nhau. Nay, với việc dịch và chú giải Mạc thị gia phả, một lần nữa, Nguyễn Khắc Thuần đã cố gắng chuyển tải tới bạn đọc những trang tư liệu lịch sử rất đáng quý. Trên tinh thần đánh giá vị trí của Mạc thị gia phả như vậy, tôi viết mấy dòng đề tựa này, trước là để bày tỏ cảm tình nồng hậu của mình đối với Nhà xuất bản Giáo dục trong việc xuất bản cuốn sách này, sau là để trân trọng giới thiệu Mạc thị gia phả với bạn đọc gần xa. |
